Wenamun Raporu (Mısır Mitolojisi ve Tarihi)

Makale: Özhan Öztürk

I. Ramses zamanında (MÖ 1104-1075) yazılan bir raporun adı olup, kurgu veya gerçek olup olmadığı belli değildir. Wenamun’un öyküsü Mısır’ın biri kuzeyde Tanis’te yaşayan bir kralın yönettiği diğeri güneyde Thebes’te yaşayan bir Amun rahibinin yönettiği iki devlete bölündüğü dönemin şartları hakkında fikir vermektedir.

Wenamun kimdir? Wenamun Raporunun Öyküsü

Öykü, Thebes’te Amun tapınağında görev yapan raporun yazarı Wenamun tanrı Amun onuruna yapılacak kutsal kayık için kereste bulmak için kral Smendes’ten gerekli parayı aldıktan sonra kentten ayrılmasıyla başlamaktadır. Wenamun, Suriye’de bulunan Byblos’a gitmek üzere bir Suriye gemisine binmişse de İsrail’de yer alan Dor limanına vardığında burada yanındaki tüm altın ve gümüşleri çaldırmıştır. Wenamun, Dor kenti yöneticisine şikâyetini iletmiş ve çalınan paraların Mısır kralı ile Amun-Re’ye ait olduğunu bildirmişse de 9 gün sonra kendisine hırsızların bulunmadığı dahası Byblos’a giderken Tyre’den uzak durması tavsiyesi verilmiştir. Adam, Byblos’a yelken açmış limana vardığında da kentin yöneticisi prens Zekerbaal ile görüşmeden önce parası olmadığı halde çaldırdığı paraya eşit miktarda olan 30 gümüş (deben) değerinde bir gemi beğenmiştir. Zekerbaal, Wenamun’un limana geldiğini öğrendiğinde adama hemen kenti terk etmesini emretmişse Wenamun 29 gün boyunca Byblos’ta konaklamayı sürdürmüştür. Sonunda prensina damlarından birisi rüyasında Amun’un hayalini görerek efendisine durumu anlatınca Zekerbaal Wenamun’u huzuruna çağırmıştır. Prens, adama elinde yazılı bir emir olup olmadığını sorunca Wenamun emri bizzat kendisinin kral Smendes’e verdiğini bildirmiş, tartışma uzayınca prens Mısır’a geçmişte kereste verdiğini ama karşılığını ticari mal olarak aldığını adamın karşılık olarak verebileceği bir şeyinin olmadığını söylemiştir. Wenamun, prense keresteleri kendisi için değil Amun için isteğini yaptığının tanrıya hakaret olduğunu bildirmiş dahası malları sağlamazsa halkının refah ve sağlığının tehlikeye gereceği şeklinde tehdit etmiştir. Bununla birlikte Wenamun Smendes’e yeniden bir mektup yazarak durumu anlatarak yeniden altın ve gümüş istemiş, Zekerbaal da isteksizce de olsa keresteler için adamlarına ağaç kesilmesi emrini vermiştir. Wenamun, kentte ayrıldıktan sonra gemisi bir fırtına yüzünden Alaşiya ülkesine (Kıbrıs) sığınmak zorunda kalmış burada öldürülmek istenmişse de adanın kraliçesi prenses Habiba’nın araya girmesiyle canını kurtarmayı başarmış zor bela ülkesine dönebilmiştir.

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016